Getty Images

Game of Thrones dizisini izleyenler hatırlayacaktır, son dönemde Hodor isimli karakterin isminin kritik bir anda ‘Kapıyı tut’ (Hold the door) diye bağırmasından geldiğini öğrenmiştik. Bu an, hem bu karaktere ismini bahşetmiş hem de başka karakterlerin seyahatinde değerli bir gelişmenin yaşanmasını sağlamıştı.

Bitcoin ve kripto para varlıklarında da stratejisini Hodor üzere kurgulayan çok sayıda yatırımcı var.

Her ne değerine olursa olsun, inse de çıksa da piyasada dalgalanmalar yaşasa da ellerindeki kripto varlıklara olan inançlarını yitirmeden yatırımlarına tutunan çok sayıda kişi var.

‘Tut’ (hold) stratejisinin kıymetli desteklerinden biri, kripto varlıkların kısa vadede yaşadığı inişli çıkışlı istikrarsız seyrin zararlarından kaçınmak.

Yatırımcılar ellerindeki coin’leri alıp satmak yerine uzun vadede getirisi olacağını düşünerek satın alıp tutmak tarafında davranabiliyor.

Kripto para yatırımcılarının ‘HODL’ olarak isimlendirdiği bu strarejinin ismi ise aslında bir yazım yanlışıyla ortaya çıksa da daha sonra ‘Canın kıymetine tutun’ (Hold On for Dear Life) ifdesinin kısaltması olarak kullanılmaya başlandı.

Lakin bu yatırım biçiminin de birtakım riskleri var.

“Düşüşün geldiğini görüyorsanız konum azaltmakta sorun yok”

Bitcoin başta olmak üzere kripto varlıklar, bilhassa son günlerde dalgalı bir seyir izliyor.

Son olarak Çin’in finans ve ödeme hizmeti veren kuruluşların kripto para süreci yapmasını yasaklamasının akabinde bitcoin’de bedel kaybı yüzde 30’a yakın oldu.

Lakin bitcoin’e uzun vakittir yatırım yapan bireyler bu iniş ve çıkışlara alışkın.

Bitcoin, 2017 yılında fiyatı 20 bin dolara yaklaştıktan sonra büyük bir paha kaybı yaşayarak 2018’de 3 bin dolara kadar düşmüştü. Bu da yüzde 85’lik bir kıymet kaybı demek.

Pandeminin başında da düşen bitcoin, bu nisan ayında ise 63 bin dolara çıkarak rekor kaydetti.

Bitcoin’in altın üzere sonlu sayıda üretilebilmesinden dolayı tabana vurduğu vakitlerde bile elde tutulması takdirinde yatırımcısına kazandıracağı tez ediliyor.

Fakat bu her coin için geçerli olmayabilir.

İş Yatırım Milletlerarası Piyasalar Yöneticisi Şant Manukyan, ‘tut’ stratejisine sadık kalmanın rastgele bir yatırım aracı için izlenebilecek bir yol olduğunu vurguluyor:

“Örneğin 2000 yılındaki çöküşünde Nasdaq’ı tuttunuz ise bugün para yapar hale geldiniz; yahut 2011’de Fed (Amerikan Merkez Bankası) para basıyor diye 1.950 dolardan altın aldınız ve 1040 dolara düşmesini seyrettiniz ise şu anda maliyetinize geldi.”

Manukyan, bu durumun ‘hayatta kalma önyargısı’ (survivorship bias) olarak isimlendirildiğini açıklıyor.

Silinip giden fonlar, pay senetleri ya da yatırım araçları gözardı edilerek şu an piyasada olan yatırım araçlarının performansı üzerinden bir kıymetlendirme yapılması bu halde tanımlanıyor.

Buna nazaran bir fon ya da bir piyasa endeksinin genel değerlendirmesi, tarihi performansının abartılarak yapılmasına neden olabiliyor.

Bu yüzden Manukyan, “Nasdaq’da süreç gören birden fazla pay battı; artık süreç görmüyor. Bitcoin yahut Ethereum uzun vadede değerlenmeye devam edeceği için tutulabilir; lakin 10 bin coin içinde bu niteliğe sahip çok az coin var” yorumunu yapıyor.

Manukyan gümüş örneğini vererek, “Gümüş 2011’de 50 dolar olmuştu, şu anda 27 dolar. Bu durum ortada geçen 10 yıl içinde önemli bir fırsat maliyeti demek” diyor.

Birebir durumun birtakım kripto varlıklar için de geçerli olacağını vurgulayan Manukyan, “Kısacası düşüşün geldiğini görüyorsanız konum azaltmakta sorun yok. Göremiyorsanız da kaliteli kripto varlıkları tutmanız gerek” ihtarında bulunuyor.

“Doğru vakitte almak kadar gerçek vakitte satmak da önemli”

Bir kripto para borsası olan Icrypex’ten Strateji Geliştirme Müdürü Tuğba Özay, hiçbir varlığın fiyatının sonsuza kadar yükselemeyeceğini vurgulayarak, “Bir varlığı hakikat vakitte almak kadar yanlışsız vakitte satmak da önemlidir” açıklamasında bulunuyor.

‘Tut’ taktiğiyle ilgili olarak Özay, “Kripto borsasında bu stratejinin en büyük avantajı ve tıpkı vakitte dezavantajı, parayı bir gecede ikiye katlayabilir ya da tam zıddı bir yarısını kaybedebilirsiniz. Bu durum aslında bu stratejiyi en tartışmalı yapan hususlardan biri” diyerek elindeki coini tutmak isteyen yatırımcının yanlışsız coine hakikat vakitte girmesinin kıymetli olduğunu vurguluyor.

“Uzun vadede coin tutmak hakikat ya da yanlış biçiminde yorumlanamaz” diyen Özay’a nazaran tüm yatırımın birebir araca yapılmaması da kritik:

“Yatırımcı her ay ya da kendinin belirlediği diğer bir müddette yatırım olarak ayırabileceği paranın bir kısmını uzun vadeli coin tutarak yapabilir. Lakin yatırım yaparken de tüm yatırım, birebir yatırım aracına yapılmamalı. Sepet oluşturarak risk dağıtımı yapılmalı.”

“Hangi kripto varlığa neden yatırım yapıldığı bilinmeli”

İş Yatırım’dan Manukyan’a nazaran hangi kripto varlığa neden yatırım yapıldığının bilinmesi kritik.

Kripto varlıkların kimilerinin para, kimilerinin saklama aracı, kimilerinin merkeziyetsiz finansın temsilcisi olduğunu, bu yüzden farklı özellikler barındırdığını vurgulayan Manukyan, “Unutulmaması gereken coinlerin tamamı hala yüklü birebir tarafta hareket ediyor. Bu nedenle yatırımcı bir, coin portföyünün yapısını iki, bu portföyün ana portföy içindeki tartısını iyi düşünmeli” tavsiyesini veriyor.

“Fiyatı yükseliyor diye değil, projesi itimat verdiği için yatırım yapılmalı”

Icrypex kripto para borsasından Özay da misal bir ihtarda bulunuyor.

“Makro gelişmeler ve kripto piyasaları ilgilendiren haber akışı tüm coinlerde misal fiyat dalgalanmalarına sebep olabilir fakat bunun yanında her coinin bir çıkış hedefi var” diyen Özay’a nazaran bir coine fiyatı yükseliyor diye değil projesi itimat verdiği için yatırım yapılmalı.

Özay, kredi ve borçla edinilen ya da muhtaçlık duyulan parayla da yatırım yapılmaması gerektiği görüşünde:

“Önemli olan nokta kısa vadede mucizeler beklemekten çok portföy büyüklüğüne ve yatırımda kalmayı planladığınız vadeye nazaran hakikat stratejiler belirlemek.”

Cumhuriyet