Raporda, Çin’in projesine alternatif olmaya yönelik ekonomik teklifler sıralandı. Çin’in projesini ve CFR’nin raporunu kıymetlendiren emekli Tuğgeneral Nejat Eslen ise “Kuşak Yol inisiyatifi dünyanın bahtını belirleyecektir. ABD bu mega projeyi engelleyemezse Çin, global liderliğe ulaşacaktır. Bunun yanında Rusya ve Çin yakınlaşması gelişir ve ABD’nin baskısı artarsa, bir tarafta ABD liderliğinde Atlantik yapısı öteki tarafta Rusya-Çin bloku halinde iki kutuplu bir dünya tertibine dönülür. Bu da tekrar bir ‘Soğuk Savaş’ nizamı oluşturabilir” dedi.
Dünyada iki faktörlü bir global güç uğraşı olduğunu belirten Eslen, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, “Bunlardan biri düşüşteki ABD, ikincisi de yükselişteki Çin. Ortalarında çok önemli bir rekabet var. Üçüncü aktör de Rusya. Ben günümüzde 2.5 kutuplu bir dünya olduğunu söylüyorum. Yani iki global güç Amerika ve Çin ile kıtasal güç Rusya” dedi. Eslen, “ABD’nin hedefi 2. Dünya Savaşı’ndan sonra kurumlarıyla, kurallarıyla kurduğu dünya sistemini sürdürmek ve global liderliğini devam ettirmek. Bunlar nelerdi? Birleşmiş Milletler, NATO, Dünya Bankası…” tabirlerini kullandı.
‘ÇİN ASKERİ GÜCÜNÜ GELİŞTİRİYOR’
Artık ABD’nin kurduğu bu tertibin bozulmaya başladığına dikkat çeken Eslen, “ABD savaş sonrası dünyadaki üretimin yarısını gerçekleştiriyordu. Bu artık yüzde 20’lere düştü. Lakin 1978’den sonra yaptığı atılımlarla Çin süratle büyüdü ve üretimde ABD’yi geçti. Ayrıyeten Çin askeri gücünü geliştiriyor. ABD’nin kurduğu liberal tertip artık Çin’in lehine çalışıyor. ABD giderek tüketim toplumuna dönerken, Çin global üretim yeri haline geldi” diye konuştu.
‘BAŞARI NESİL YOL’A BAĞLI’
ABD’nin global liderliğini sürdürebilmesi için Çin’in “Bir Nesil Bir Yol Projesi”ni engellemesi gerektiğine atıfta bulunan Eslen, “ABD, Avrasya’daki hâkimiyetini evvel askeri güçle sonra ‘Arap Baharı’ rejim değişiklikleriyle gerçekleştirmeye çalışırken, Çin mega bir proje başlattı. Karayolları, demiryolları, optik sistemler, limanlar üzere yatırımlarla alanını genişletmeye başladı. Avrasya Yatırım Bankası’nı kurdu. Buradan ülkelere krediler veriyor ve yatırım yapıyor” değerlendirmesini yaptı. Eslen, şunları kaydetti: “ABD’nin strateji üretim merkezleri ‘Ortadoğu’da yatırım yapalım. Ekonomiyi canlandıralım’ diyorlar. Burada Çin’in ‘Kuşak Yol’ inisiyatifine karşı bir atak yapmak istiyor gibiler ancak çok geç kaldılar. Tıpkı vakitte Çin’in hazinesi para dolu. ABD ise borç içinde bir ülke. Çin’in başarısı ‘Kuşak Yol’ inisiyatifinin başarısına bağlı. ABD’nin de mevcut nizamı sürdürmesi bu projeyi engellemesine bağlı.”
‘ÇIKAR DOĞU EKSENİNDE’
“Kuşak Yolu hem Türkiye hem Çin için önemli” diyen Eslen, Türkiye’nin en çok kıymet vermesi gereken jeopolitik eksen, doğu eksenidir” dedi. Türkiye’nin AKP idaresinde güneye yöneldiğini ve “başarısız olduğunu” söz eden Eslen, “CFR’nin yazdığı geç kalmış tedbirlerdir” yorumunu yaptı.
Eslen, “ABD’nin pandemiyi Çin’e karşı kullanamayacağını” kelamlarına ekledi.
Cumhuriyet
