Getty Images

İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan Yahudi soykırımının (Holokost) sembol isimlerinden biri olan Anne Frank ve ailesine Amsterdamlı Yahudi noter Arnold van den Bergh’in ihanet ettiğini öne süren kitap, Hollandalı yayıncı tarafından toplatıldı.

Yayıncı Ambo Anthos Salı akşamı bir küme tarihçinin “Anne Frank İhaneti” isimli kitaptaki bulguları eleştiren bir rapor hazırlaması üzerine, kitabın satışını durdurma kararı aldı.

Kitap ile ilgili olarak kamuoyundan tekrar özür dileyen Hollandalı yayıncı tarihçilerin raporuna dayanarak, kitabı derhal piyasadan çekmeye ve tekrar basmamaya karar verdiklerini açıkladı.

Anne Frank ve ailesinin Amsterdam’da saklandıkları yerin kim tarafından ihbar edildiği sorusuna karşılık arayan bir milletlerarası soğuk hadise grubu, çağdaş teknikler kullanarak geçmişe ait bir araştırma yapmıştı.

Emekli bir FBI müfettişinin başkanlık ettiği memleketler arası araştırma takımının 6 yıl süren çalışmasında, “Amsterdam Yahudi Kurulu üyesi olan tanınmış noter Arnold van den Bergh’in, kendi ailesini korumak için Anne Frank ve ailesinin saklandığı meskenin adresini Nazilere verdiği” sonucuna varıldı.

Araştırmanın sonuçları Kanadalı müellif Rosemary Sullivan tarafından, “Anne Frank İhaneti” ismiyle kitap hakine getirildi. Ocak ayında yayımlanan kitapta yer alan, Yahudi noter Arnold van den Bergh ile argüman, birçok kesim tarafından reaksiyonla karşılandı.

Hollanda’daki çeşitli üniversiteler ile Savaş ve Soykırım Araştırmaları Enstitüsü’ne bağlı bir küme tarihçi, Yahudi noter van den Bergh’in hayatı ile ilgili iki aylık bir araştırma yaptı.

Sonuçları Salı akşamı van den Bergh’in torunu Mirjam de Gorter’e sunulan araştırmaya nazaran, Yahudi noteri “hain” ilan eden soruşturma, çok amatörce yapıldı.

Hollandalı tarihçiler milletlerarası soğuk olay takımının, van den Bergh’in savaşın son sekiz ayını nerede geçirdiğini tespit edemediklerini, bunu da saklanmadığının delili olarak gösterdiğini ve bu nedenle de “özel statü için pazarlık ettiğini” düşündüğünü açıkladı.

‘ÖNYARGI İLE HAREKET ETTİLER‘

Hollandalı tarihçilere nazaran, milletlerarası araştırma grubu van den Bergh konusunda büyük bir önyargı ile hareket etti. Araştırmaya katılan tarihçi Laurien Vastenhout, “Van den Bergh’i aklayamayız. Yalnızca ne olup bittiğini bilmiyoruz” dedi.

Yahudi noterin son sekiz ayda ailesiyle birlikte Laren kasabasında saklandığını vurgulayan Hollandalı tarihçiler, Arnold van den Bergh’in prestijini yine iade etti ve hakkındaki tüm suçlamaların düşürülmesi gerektiğini vurguladı.

Yahudi noterin torunu Mirjam de Gorter Hollandalı kamu yayıncısı NOS’a, soğuk hadise grubunun van der Bergh’in saklandığını bildiğini ancak dikkate alınmadığını söyledi.

Büyükbabasının baş kuşkulu olarak sunulacağını, kitabın piyasaya çıkmasından bir hafta evvel duyduklarını belirten de Gorter, “Şoktaydık. Onun bunları yapabileceğinden değil, bunların palavra olduğunu bildiğimiz için şoktaydık. Bu türlü bir iddiayı dünyaya yaymaya cüret ettikleri için çok üzüldük” dedi.

De Gorter dünyadaki tüm yayıncıların kitabı piyasadan kaldırmak için Ambo Anthos örneğini izlemesini istiyor.

Mirjam de Gorter, bu hedefle, kitabın dünya haklarının sahibi Amerikalı yayıncı HarperCollins Publishers’a ve ilgili tüm öbür yayıncılara başvurdu.

Van den Bergh’i “hain” ilan eden soğuk dava grubundan baş araştırmacı Pieter van Twisk, Hollanda haber ajansı ANP’ye “Bizimki yalnızca bir teori, öteki bir şey değil” dedi.

Hollandalı tarihçiler tarafından tezlerinin çürütüldüğünü söyleyen van Twisk, “Sonuçta iş yorumlamaya geliyor. Bizden farklı vurguluyorlar. O yaptı demiyoruz lakin Van den Bergh bizim için en bariz kuşkulu olmaya devam ediyor. Biz van den Bergh’i suçlamak için hiçbir vakit yola çıkmadık, fakat Hollandalı tarihçiler onu paka çıkarmak için yola çıktılar” diye konuştu.

ANNE FRANK KİMDİR?

Anne Frank ve ailesi Nazi toplama kamplarına gönderilmemek için, Amsterdam’ın Prinsengatcht semtindeki bir meskenin bâtın bölmesinde saklandı.

Anne Frank’ın bu periyotta tuttuğu ve vefatından sonra basılan günlüğü, Yahudi soykırımının en değerli simgelerinden biri oldu. 4 Ağustos 1944’te Naziler tarafından yakalanarak Auschwitz-Birkenau toplama kampına gönderilen Frank ailesini kimin ihbar ettiği hiçbir vakit öğrenilemedi.

Frank, 15 yaşındayken Şubat 1945’te Bergen-Belsen toplama kampında tifüsten öldü.

Toplama kampından sağ kurtulan tek aile üyesi olan baba Otto Frank, 6 milyon Yahudi’nin sistematik halde zulüm ve soykırıma uğramasının sembollerinden biri haline gelen günlüklerin yayınlanmasını sağladı.

Cumhuriyet